Kahramanmaraş’ın Geben - Meyremçil Kalesi Efsanesi

Andırın ilçesinde Geben-Göksun yolu üzerinde ve Geben’e 3 km. uzaklıkta bulunan Geben Kalesi güneydoğu Torosların en hırçın dağlarından olan Delihöbek ve Kayranlı dağlarının tek geçit noktasında ve yüksek bir tepe üzerinde kurulmuştur. Kalenin ne zaman yapıldığı kesin olmamakla beraber Roma öncesi zamanlarda yapıldığı sanılmaktadır. Kale Geben vadisine hakim olup, önünden geçen iki önemli yolu kontrol amacı ile Roma Bizans ve Ermeni Krallığı dönemlerinde de kullanılmıştır. Kale dış surları ile birlikte 12.000 m2’lik bir alana yayılmış olup, kale iç ve dış surlar olmak üzere iki bölümden meydana gelmiştir. Yapımında moloz taş, kireçtaşı ve kesme taş kullanılmıştır. Kale içerisine tonoz kemerli kapalı mekanlar ve su sarnıçları yapılmış olup, bunlar günümüze kadar iyi bir durumda gelebilmiştir. Dış surların büyük bir bölümü tahrip olmuş, yalnızca altı burcu ile mazgalları sağlam durumdadır. Çukurova’yı İç Anadolu’ya bağlayan kervan yolu İç Anadolu’dan başlayarak Göksun, Geben, Andırın, Karatepe istikametini takiben güney bölgelere ulaşırdı. Bu yolun MÖ 7. yüzyıla ait Karatepe Hitit kitabelerinde adı geçen “Akyol” olduğu hakkında bilgiler bulunmaktadır. Bu kervan yolu üzerinde yapılan kaleler yol güvenliğini sağlayarak yolun çok uzun bir süre tercih edilen bir güzergah olarak kullanılmasına imkan vermiştir. Bu güzergâh askeri amaçlar içinde kullanılmıştır. Birinci haçlı ordusu da sefer sırasında bu güzergâhı kullanmıştır. Geben sözcüğü Bizans ve Ermeni dönemi tarihi belgelerinde “Gaban” olarak geçer. Geben / Gaban “Geçit yeri” anlamına da gelir. Geben kalesi, “Geçit yerinin” kavşağındadır. Tarihi kaynaklar M.Ö.1500’lü yıllarda Meryemçil isminin “ Mayramşir” olarak yazıldığını gösterir. “Meryem’in şehri” manasına gelmektedir. Meryemçil (Geben) Kalesi ve Efsanesi Meryemçil (Geben) Kalesi'nin efsanesi Geben Kale Komutanı'nın güzel kızının ismi Meryem'di. Meryem, güzel bir kız olduğundan dillere destan durumdaydı. Göksun'un Kızıl kale komutanının oğlu ile güneydeki Azgıt kale komutanının oğlu birbirlerinden habersiz olarak Meryem'e aşık olurlar. Heriki kale komutanı da oğullarına Meryemi istemek için Geben Kalesi komutanının evine misafir olurlar. Geben Kale komutanı, heriki komşu kale komutanlarını çok sevmektedir. Kızı hangisine vereceğine karar veremez. Zengin ve güçlü olan kızılkale komutanı Geben Kalesi'nin uzun ve geniş yollarını düzgün taşlarla ördürerek mamur hale getirir. Sonrada kızı oğluna tekrar ister. Ancak, Meryem Azgıt kale komutanının oğluna haber göndermesi ile birlikte, oğlan atının ayakaltına deri parçaları bağlayarak sessizce gelir ve kızı kaçırır. Ümitsiz kalan Kızıl kale komutanının oğlu da "Meryem de çil idi" der ve ondan sonra Geben Kalesinin adı Meryemçil kalesi olur.