Baba İshak Ayaklanması ve İçinde Bulunduğumuz Hal!

Eğitimci Yazar Ünal Köse’nin Kaleminden… www.marasfisilti.com Baba İshak Ayaklanması, Anadolu Selçuklu Devleti tarihindeki en büyük ayaklanmadır. 1 Ağustos 1240 tarihinde, Baba İshak'ın öncülük ettiği ayaklanma Anadolu Selçuklu Devleti ordusu tarafından güçlükle bastırılmıştır. Fakat bu olayın izleyen dönemde ortaya çıkan Babailik olarak bilinen dinsel-siyasal hareketin etkisi yıllarca sürmüştür. Baba İshak Ayaklanması Ayaklanmanın nedeni nedir? 13. yüzyılda Moğol baskısıyla çok sayıda göçebe Halk, Azerbaycan ve Horasan'dan Anadolu'ya göçmüştü. Ama Anadolu Selçuklu Devleti yönetimi ise bu kitlelerin Anadolunun batı bölgelerine geçmelerine yasak koymuştu. Anadolu’da yerleşik yaşama geçmiş olan Halk ile bu yeni gelen göçer insanlar arasında da Yaylak ve kışlak paylaşımında Çekişmeler yaşanıyordu. Anadolu’da sıkışıp kalan insanlar kısa süre sonra yoksulluğa sürüklendiler. Bu durum göçerler ile yerleşikler arasında çekişmelere sebeboldu. Anadolu Selçuklu Devleti yönetimi yerleşik olan halkı koruyor ve yeni gelen halka ise kötü bir yönetim sergiliyordu. Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in adaletsiz yönetimi, yoksul ve haksızlığa uğrayan insanların Baba İlyas'ın etrafında toplanmasına sebeb oldu. Baba İlyas'ın sağ kolu olan Baba İshak, göçebe halkı örgütledi ve onları bir ayaklanmaya hazırladı. II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in Baba İlyas'ın üzerine asker göndermesi Baba İlyas etrafında toplanan göçer insanların isyan etmesine neden oldu. Ayaklanmanın bastırılması politikası... Baba İshak'ın ayaklanandırdığı göçerlerin yanı sıra, Halep ve Antep yöresine sürülmüş olan insanlarda ayaklanmaya katılınca ayaklanma geniş bir coğrafyaya yayıldı. Elbistan'da yenilen Anadolu Selçuklu ordusu Sivas'ı ayaklanmacılara bırakmak durumunda kaldı. Daha sonra Amasya ve Kayseri de isyancıların eline geçince Anadolu Selçuklu Devleti Başkenti olan Konyayı tehtit etmeye başladılar. II. Gıyaseddin Keyhüsrev Başkent Konyadan ayrılmak durumunda kaldı. Baba İlyas'ın Amasya Kalesi'nde öldürülmesi isyancıları daha da kışkırttı. İsyancılar Kırşehir'e doğru ilerlemeye başladı. Kırşehir çevresindeki savaşta Anadolu Selçuklu ordusu isyancıları yenilgiye uğrattı. 1240'ta Amasya'da Baba İshak asılarak öldürüldü ve ayaklanmacıların çoğu kılıçtan geçirildi. Bâbâ ishak ayaklanmasının sonuçları Ve etkileri Bâbâ'îshak Ayaklanması, Anadolu Selçuklu Devletini güçsüz duruma düşürdü ve Anadolu Selçukluları Anadolu’ya giren Moğollara 1243’teki Kösedağ Savaşı’nda teslim olmak zorunda kaldı. Bâbâ'î Ayaklanması bastırılmasına karşın, bu harekete bağlı olarak yayılan Babailik inancı etkisini uzun zaman sürdürmüştür.