Gölün Yuttuğu Köy!

Çernobil, Deepwater Horizon, Bhopal… Dünyayı etkileyen ve kitlelerin ölümüne neden olup, ekosistemi değiştiren çevre felaketlerinden bazıları bunlar. Beşeri ya da doğa kaynaklı olabilen çevre felaketlerinde şu ana dek sayılarla ifade edilemeyecek kadar çok canlı yaşamını yitirdi. Tıpkı Çernobil’deki gibi bazı kazalar tam olarak “geliyorum” diyor. Romanya’da terk edilmiş bir köy olan Geamana’da da olan buydu. Bölgedeki bakır madeni yılda 11 ton atık üretmesine rağmen ticari kaygılar nedeniyle maden durdurulmadı. Bu nedenle de madenden çıkan atıklar köyü adeta yuttu. Ancak adeta zehir saçan bu bölge, gerçek olamayacak kadar güzel görüntüleriyle hala ilgi odağı olmaya devam ediyor. İşte Geamana köyünün bilinmeyen hikayesi… Romanya’nın Geamana köyü, 1978 yılına dek insanların oldukça mutlu bir şekilde yaşamlarını sürdürdükleri bir köydü. Ancak 1977 yılında her şey değişti.O yıl Nikolay Çavuşesku Romanya Devlet Başkanı’ydı. Çavuşesku, bölgeye ekonomik çıkarlar doğrultusunda bir yeraltı madeni kurmak istedi. Madenden bakır çıkarılacaktı. Bu nedenle de o bölgede yaşayanların bölgeden ayrılması istendi. Nikolay Çavuşesku tarafından gönderilen araştırmacılar Geamana’da yaşayanlara, kendilerine başka bir yerde başka bir hayat kurmaları için 2 bin dolar teklif etti.Köyde yaşayan 400’e yakın aile ise teklifi kabul ederek, Romanya’nın farklı bölgelerine yerleştiler. Ancak devlet onlara söz verildiği gibi 2 bin dolar değil, daha az bir para verdi. Nitekim Geamana köyünde bakır madeni kuruldu. Apuseni Dağları’ndaki Rosia Poieni bölgesi yakınındaki maden, hâlâ Romanya’nın en büyük ve Avrupa’nın en büyük ikinci bakır madeni olma özelliğini taşıyor. Ancak maden bu bölgedeki canlı yaşamanı yok etti. 500 kişinin çalıştığı maden yılda yaklaşık 11 bin ton atık üretiyor. Depolanması gereken bu zehirli atıklar ise çevreye taşıyor.Atıklar öylesine taşmış ki bir zamanlar 400 ailenin yaşadığı sevimli köy, koca bir asidik göl haline gelmiş. Eskiden bir köy olan bölge, atıkların oluşturduğu göl tarafından adeta yutuldu.   Böylece bugün gördüğümüz acayip manzara ortaya çıktı. Bölgedeki kilise ve birkaç ev, bugün köyden geri kalan kalıntılardan. Bu devasa göl ise, içerisinde siyanür barındırıyor. Siyanür ise canlılar içi son derece tehlikeli. Bölgeden çevreye yayılan zehir ekolojik dengeyi tehdit ediyor.Bölgede bir zamanlar yaşayan 1000 kişiden 20’si hala zehirli atığın etrafında yaşamaya devam ediyor. Bu kişiler ise sevdiklerinin mezarları taşınmadığı için başka bir yere taşınamıyor.   Geamana’nın yerlileri kilisenin etrafında bulunan köyün mezarlarının taşınma sözünün, yetkililer tarafından yerine getirilmemesinden dolayı son derece üzgün olduklarını belirtiyor. Ne yazık ki tarih kendini tekrarlayacakmış gibi görünüyor. Çünkü aynı bölgede başka bir maden çıkarma projesi planlanıyor.