Atom bombası üretmek için şehir yapmışlar!

Amerika Birleşik Devletleri’nin nükleer silah geliştirmek için başlattığı “Manhattan Projesi” Oak Ridge şehrinin kurulmasına öncülük etti. 1930’lı yılların sonunda tüm dünyayı etkisi alan korkunç bir tehlike vardı: Naziler! Adolf Hitler yönetimindeki Nazi Almanyası, binlerce insanın yaşamını kaybetmesine, binlerce insanın ülkesinden ayrılmasına neden olmuştu. Evini terk etmek zorunda kalan insanların arasında dünya çapında bilim insanları da vardı. Avrupa’nın farklı yerlerinden özellikle de Almanya’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne giden pek çok bilim insanı arasında ünlü fizikçi Albert Einstein da vardı. 1939 yılında Einstein ve bir grup bilim insanı Almanya’nın nükleer silah geliştirme çalışmalarına başladığını ABD ile paylaştı. Bunun üzerine dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt ABD’deki nükleer silah faaliyetlerinin başlatılması talimatını verdi! Böylece ünlü Manhattan Projesi de başlamış oldu. New Mexico’daki Los Alamos ve Washington eyaletindeki Hanford/Richland ve Tennessee eyaletinde Oak Ridge. Bu üç çok gizli bölge arasında en önemlisi yer Oak Ridge bölgesiydi. Çünkü Manhattan Projesi’nin merkez üssü burasıydı. Atom bombası üretebilmek için yapılan çalışmaların en önemlileri Oak Ridge şehrinde gerçekleştirilecekti. ABD hükümeti Tennessee’nin ücra bir köşesinde bir tarım arazisi satın aldı. Seçilen bölge, gizli bir şehir inşa etmek için son derece uygundu. Bölgenin gözlerden uzak konumu, şehrin Almanlar veya Japonlar tarafından bombalanma ihtimalini azaltıyordu. Yine bölgedeki nüfus yoğunluğunun düşük olması, hem arazinin rahatlıkla kontrol edilebilmesine hem de yürütülen faaliyetlerin gizli tutulmasına olanak tanıyacaktı. Yine de ABD hükümeti bölgede yaşayan yaklaşık 1.000 kişiyi çeşitli bahanelerle tahliye etmek zorunda kaldı. Bölgede, hızla nükleer faaliyetler için inşa edilen yapılar yükseliyordu. Atom bombası için devasa laboratuvarlar, radyoaktif maddeleri rafine etmek için kurulan santraller… Ancak şehirde çalışacak onlarca işçi için “normal” bir yaşam alanı inşa etmek de gerekiyordu. Proje yöneticileri, şehirde çalışacak insanların sıradan bir topluluğun parçası gibi görünmesi gerektiğini düşünüyorlardı. Böylece, şehirde nükleer tesislerin yanı sıra yeşil alanlar, oyun parkları, yürüme yolları, müstakil evler, mahalleler vb. “sıradan” pek çok şey daha inşa edildi.  Öyle ki başlangıçta 13.000 kişilik bir kasaba olarak tasarlanan şehirde savaşın sonunda 75.000 kişi yaşıyordu! Oak Ridge, dışarıdan bakıldığında herhangi bir banliyöden farksızdı. Şehirdeki çalışmalar nihayet tamamlandı ve ilk nükleer silah denemesi 16 Temmuz 1945’te başarıyla gerçekleştirildi. 6 Ağustos 1945’te Hiroşima’ya atılan atom bombasından sonra Oak Ridge isimli şehrin aslında neden inşa edildiği de ortaya çıktı! Dönemin ABD Başkanı Harry S. Truman Oak Ridge ile birlikte diğer iki gizli şehrin sırrını da kamuoyu ile paylaştı. Böylece şehirde çalışan binlerce işçi, gerçekte neyin parçası olduğunu, dünyanın en güçlü ve ölümcül silahının üretilmesine katkı sağladığını öğrenmiş oldu. Bu şok edici durum başlangıçta şehirde yaşayan insanlar için büyük bir övünç kaynağı haline geldi. Şehrin yerel gazeteleri, savaşı bitirecek olan bu hamlede Oak Ridge’in de katkısı bulunmasından büyük bir sevinç duyulduğu haberleriyle doluydu. Ancak daha sonra, atom bombasının yıkıcı etkileri ortaya çıktı. Bu, şehirde çalışan pek çok insanın büyük bir dehşete kapılmasına neden oldu.