Maraş Alman Hastanesi Gazipaşa Mahalesinde, bugünkü Şehit İlbey Caddesi’nde, Çocuk Bahçesi’nden Pınarbaşı’na uzanan sokağın kuzey tarafında, Doğu’da Hristiyan Sevdası İşleri Alman Yardım Kuruluşu (Deutscher Hilfsbund für Christliches Liebeswerk im Orient) tarafından kurulmuştur. Almanlar hastaneye, İncil’de adı sıklıkla geçen mekanlardan birinden esinlenerek Salem Hastanesi ismini vermişlerdir.
Salem Hastanesi’nden önce Almanların şehirde kiraladıkları iki odalı bir binada sağlık ocağı hizmeti verdikleri bilinmektedir.
3 katlı, 22 erkek ve 22 kadın olmak üzere iki ayrı bölümde 44 yataklı hastane, tamamen ahşaptan sanat değeri yüksek bir tasarımla inşa edilmiştir. Hastane inşaatının 1900’lerin hemen başında başladığı düşünülmektedir. Hastanenin batı tarafında (solundaki) poliklinik binası da taş ve ahşaptan büyük hacimli ama sanatsal açıdan daha az kıymetli bir yaklaşımla inşa edilmiştir. Maraş Alman Hastanesi 1912’de tam olarak hizmet sunmaya başlamıştır. Dönemin en gelişmiş aletleriyle donatılmış ameliyathane, doğumhane ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele üniteleri hastanede yer almaktaydı.
İlk başta tamamen Alman ve Ermeni çalışanlarla Ermenilere ve Türklere hizmet veren hastanede, Hicaz Demiryolu inşaatı ve Birinci Dünya Savaşı yıllarında bölgede bulunan Alman işçi ve askerler de tedavi edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup ayrıldıktan sonra tüm Türkiye’deki varlıkları gibi Almanların Maraş’taki yetimhane ve hastanesi de 1919 yılında Amerikan Yakın Doğu Yardım Kuruluşu’na (Near-East Relief) geçmiştir. Bu tarihten sonra Türk doktor ve hemşirelerin de görev yaptığı hastane, Amerikan Hastanesi olarak anılmaya başlanmıştır.
Tamamen ahşaptan yapılan ve savaş sonrası bakımsızlığa terk edilen hastane binası, şehirdeki birçok misyoner eseri gibi 1950’lerde yıkılmış, yerine Vali Konağı inşa edilmiştir. Hemen yanındaki poliklinik binası 1970’lere kadar kütüphane olarak hizmet vermeye devam etmiştir. 1980’lerin başında yol genişletme çalışmaları nedeniyle hem kütüphane hem de Vali Konağı hastane ile aynı akıbeti yaşamış ve yıkılmışlardır. Hastanenin bugünkü yerinde betonarme bir okul bulunmaktadır. Hastanenin hemen önünde görülen ve müslümanlara ait olduğu anlaşılan mezarlığın üstünde ise bugün apartmanlar yükselmektedir.
Doğu’da Hristiyan Sevdası İşleri Alman Yardım Kuruluşu
1895 yılındaki Ermeni olaylarının hemen ardından, 1896 yılında Pastör Ernst Lohhman ve Dr. Johannes Lepsius tarafından Frankfurt’ta kuruldu. İlk yıllarında sadece Osmanlı topraklarında faaliyet yürüten kuruluş, Ermeni azınlıkların yoğun olarak yaşadığı şehirlerde yetimhane, okul ve hastaneler kurdu. Günümüzde Doğu’da Hristiyan Yardım Kuruluşu ismiyle Ermenistan, Lübnan, Irak, Suriye ve Almanya’da faaliyetlerine devam etmektedir. Maraş’taki faaliyetlerine de 1896 yılında başlayan kuruluş hastane dışında, yetimhane ve eğitim işleriyle de uğraşmıştır. Kuruluş o dönemler Maraş’ın önemli binalarının, sokaklarının ve sosyal dokusunun yansıtıldığı çok sayıda kartpostal basarak tüm dünyaya dağıtmıştır.
marasavucumda.com