Kahramanmaraş, 300’den 3000 metreye değişen rakımı, Kızıldeniz’e kadar önünde herhangi bir engel olmayan dünyanın en büyük çukur alanlarından olan Ürdün graben sisteminin en kuzey ucunda yer alışı, Toros dağlarının doğu uzantılarının geniş bir coğrafyaya yayılan ili ikiye bölmesi ile önemli bir coğrafi konuma sahiptir. Bu konum Kahramanmaraş’ta Türkiye’nin tüm iklimlerinin çok kısa mesafelerde küçük bölgelerde yaşanmasına sebep olmaktadır. Bugün ilde akdeniz iklimi, karasal iklim ve karadeniz iklimi özelliği gösteren mikro havzalar bulunmaktadır. Bu durum tarih boyunca ilde tarım ve hayvansal ürün çeşitliğine olanak sağlamakta ve tarihsel süreçte ilin mutfak kültürünün genişlemesine sebep olmaktadır.
Damak Tadının Tüm Boyutlarına Hitap Eden Bir Mutfak Kültürü
Kahramanmaraş bu konumunun verdiği avantajla doğanın kendine bahşettiği muhtelif hayvansal ve bitkisel ürünleri tarihsel süreçte mutfak kültürüne dâhil etmeyi başarmıştır. Bugün baktığımızda mutfak kültüründe tatlı, ekşi, acı gibi insan damağının duyabildiği tüm tat boyutlarına hitap eden lezzetleri kent mutfağında görebilmekteyiz. Kahramanmaraş dağlarının eşsiz bitki örtüsünde beslenen keçilerin sütleriyle üretilen Kahramanmaraş dondurması dünya tatlı kültüründe çok önemi bir konuma sahiptir. Ekşi erik sulusu, ekşili eya sulusu, tırşik gibi ürünlerde ekşi de Maraş mutfak kültürünün köşebaşlarından birini tutmaktadır. Her yemeği süsleyen Maraş biberi ve başta çaman olmak üzere mutfakların vazgeçilmez acı sosları da mutfağımızın damakların farklı noktalarına hitap eden ürünleri arasındadır.
Kahramanmaraş’ın tescilli yöresel lezzetleri
Kahramanmaraş Mutfağı’nın zengin yöresel lezzetleri coğrafi işaret tescillerinden de anlaşılmaktadır. Şu ana kadar 7 lezzetimiz coğrafi işaret ile tescil edilmiş durumdadır.
Maraş Biberi
Maraş Dondurması
Maraş Sumak Ekşisi Akıtı
Maraş Tarhanası
Maraş Çöreği
Andırın Tirşiği
Çağlayancerit Cevizi
Andırın Kirazı, Göksun Redchieff ve Starkrimson Elması, Maraş Abbas İnciri, Maraş Keçi Peyniri, Maraş Fıstık Ezmesi, Maraş Sızma Zeytinyağ, Maraş Parmak Peyniri, Maraş Ravanda Şerbeti, Maraş Sarı Çeltik Pirinci, Maaraş Urmu Dudu ve Maraş 18 Cevizi ürünlerinin tescil işlemleri ise devam etmektedir.
Mutfak Eşyaları ile Gastronomiye Yön Veren Şehir
Kentin coğrafi avantajının gastronomi üzerine etkisi antik dönemlere kadar uzanmaktadır. Kahramanmaraş’ta yapılan arkeolojik kazılarda bulunan ve günümüzde başta Kahramanmaraş Müzesi olmak üzere Türkiye’nin ve dünyanın önemli müzelerinde sergilenen Hitit dönemine tarihlenen stel ve mezar taşlarında ziyafet sahnelerinin sıklıkla resmedildiği görülmektedir.
Ateşin keşfedilmesinden sonra insanlar gıdaların ısıtılarak daha yenilebilir hale geldiğini fark ettiler. Arkeologlar ilk dönemlerde geniş yeşil yapraklar ve deniz kabukları gibi doğada bulunan ürünleri insanların mutfak malzemesi olarak kullandığını tahmin ediyorlar. Arkeolojik kazılarda M.Ö 12-15 bininci yıllara ait dünyanın değişik yerlerinde çömlek kaplara rastlanmaktadır. İnsanların kendi ihtiyaçlarına göre şekil vererek forma soktuğu çömlek kaplar su geçirmezliği ve ısıya dayanıklı olmalarıyla yaprak ve deniz kabuklarından bu yönüyle daha fazla kullanışlıydı. Çömlek kaplarla birlikte görece daha sert ve kuru gıda maddeleri su içinde haşlanarak pişirilmeye ve insan gıdası olarak tüketilmeye başlanmıştır.
Çömlek kaplardan sonra ise demiri işlemeyi öğrenen insan, mutfak kültürüne ısıyı daha homojen şekilde yayan metal mutfak eşyalarını dahil etmiştir. Çömlek kaplardan metal mutfak eşyalarına kadar olan gelişim sürecinde yemek, sadece bir beslenme aracı olmaktan çıkmış, aynı gıdanın çeşitli şekillerde pişirilerek farklı damak zevklerine hitap eden, keyif verici bir kültüre dönüşmüş, gastronominin doğuşuna vesile olmuştur.
Kahramanmaraş Dulkadiroğlu döneminden günümüze kadar ulaşan 500 yıllık Anadolu’nun en eskilerinden olan bakırcılar çarşısı ile Anadolu mutfağının şekillenmesinde önemli bir katkıya sahiptir. Geleneksel bakır işçiliği tecrübesini, bugün Türkiye’nin demir-çelik ve alüminyumdan metal pişirme eşyaları sektöründe en önemli üreticisi olarak geliştiren Kahramanmaraş, ürettiği tencere, tava, cezve ve çaydanlıklar ile sadece kent mutfak kültürünün gelişimine değil tüm Türkiye ve ihracat yaptığı onlarca ülkenin de mutfak kültürünün gelişmesine katkı sağlamaya devam etmektedir.