Adına şarkılar yazılan Türkiye’nin en yüksek dağı!

Ağrı Dağı, Türkiye’nin doğu ucunda, İran’ın 16 km batısında ve Ermenistan’ın 32 km güneyindedir. 65’lik kısmı Iğdır’da kalan 35’lik kısmı ise Ağrı ili sınırları içerisinde bulunan Ağrı Dağı, 5.137 metrelik rakımıyla Türkiye’nin en yüksek dağı olma özelliğini taşır. Ağrı Dağı’nın iki zirvesi vardır: 5.137 metrelik Atatürk Zirvesi ve 3.898 metrelik İnönü Zirvesi. Volkanik bir dağ özellikleri gösteren Ağrı Dağı, 4.000 metreye kadar bazait, daha da yükseklerde ise andezit lavlarından oluşmaktadır. Ağrı Dağı, stratovolkan (kompozit volkan) türünde bir volkanik dağdır.


Ağrı Dağı’nı özel kılan şey sadece Türkiye’nin en yüksek dağı olması değildir. Bununla birlikte üzerinde 10 km²’lik güncel bir buz takkesi bulunduran Türkiye’deki tek dağdır. Ağrı Dağı üzerinde güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir. Araştırmalara göre kalıcı kar sınırları Buz Devri’nde 3.000 metre seviyesine kadar inmiştir. Ağrı Dağı zirvesinde bulunan kar dört mevsim boyunca erimez. Ayrıca volkanik bir dağ olan Ağrı Dağı’nın doruğunda yer alan örtü buzul Türkiye’nin en büyük buzulu olma özelliğini taşımaktadır.


Buz takkesinden sarkan ve uzunlukları 1 ile 2,5 km arasında olan 11 adet buzul dili vardır. Bunlardan bazıları 3.900 metreye kadar inmektedir. En büyüğü ise Cehennemdere Vadisi’nde yer almaktadır.
Türkiye’nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı, dini açıdan önemli bir dağdır. Ağrı Dağı, Hristiyanlık inancına göre Büyük Tufan’dan sonra Nuh’un Gemisi’ne ev sahipliği yapmıştır. Bu nedenle Hristiyanlar için efsanevi bir dağdır. Bir inanışa göre, Eski Ahit’teki Tekvin babında Nuh’un Gemisi’nin karaya oturduğu dağ bu dağdır. Fakat, Kuran’ı Kerim’de Nuh’un Gemisi’nin “Cudi’ye oturduğu” belirtilmektedir. 1950’li yıllarda kuş bakışı çekilen fotoğraflarda gemiye benzeyen kalıntılar görülmüş ve bu kalıntıların Nuh’un Gemisi’ne ait olduğu düşünülmüştür. Fakat yapılan araştırmalar sonucunda bu iddialar asılsız çıktı.


Türkiye’nin en yüksek dağı olma özelliğini taşıyan Ağrı Dağı, birçok kutsal kitapta yer aldığı için çeşitli dillerde farklı isimleri vardır. Dağın Farsça ismi Kūh-e Nüh’dür. Anlamı ise Nuh Dağı’dır. Ararat adı ise İbranice’de eski çağlarda Ermeni Yaylaları’nda yaşamış Urartular için kullanılmış bir kelimenin Yunanca varyasyonudur. Aslında Ağrı Dağı dünyada Ararat adıyla tanınmaktadır. Fakat işin ilginç yanı, dağın yakınlarında yaşayan hiçbir halk bu adı kullanmamıştır. Dağ Kürtçe’de ise “çiyayê Agirî” olarak bilinir. Bu isim ‘Ateş Dağı’ anlamına gelmektedir. Ağrı Dağı’nın zirveleri Eski Yunanca’da Abos ve Nibaros olarak geçmektedir.


Dağın Ermenice adı Masis olmasına rağmen Ermenistan’da Masis’in yanı sıra Ararat adı da kullanılmaktadır. Dağın Türkçe adı Ağrı Dağı ise Geç Orta Çağ’dan (1250-1500) bu yana kullanılmaktadır.